Σελίδες

Δευτέρα 29 Απριλίου 2013

Πόση διασκευή αντέχει ένα θεατρικό έργο?

Μembers of the Ngakau Toa theatre company are kicking off an international festival of the Bard's work with their version of Troilus and Cressida.
Monday's performance at the Globe on London's South Bank takes place on William Shakespeare's birthday and is the first of a season of theatre, which will see 37 of his plays produced in 37 different languages.
The Globe to Globe festival will include a Sudanese performance of Cymbeline, Love's Labour's Lost in British Sign Language and Hamlet in Lithuanian.

http://www.telegraph.co.uk/culture/culturevideo/9220860/Globe-to-Globe-festival-William-Shakespeare-in-Maori.html



Σαίξπηρ λοιπόν, στη γλώσσα των Μαορί, τη Νοηματική γλώσσα, τα Λιθουανικά και όχι μόνο. 
37 παραστάσεις έργων του σε 37 διαφορετικές γλώσσες, προφανώς και σε 37 διαφορετικές προσαρμογές καθώς κάθε γλώσσα, κάθε χώρα, φέρνει τα δικά της στοιχεία για να τα συνδυάσει με την υπόθεση του έργου, τα πολιτισμικά στοιχεία που φέρει ως κληρονομιά του συγγραφέα του, της χώρας και της εποχής του. 

Εξαιρείται φυσικά από τον προβληματισμό της παρούσας ανάρτησης η μεταφορά στη νοηματική γλώσσα. Αυτό δε νοείται ως διασκευή αλλά ως απαραίτητη προσαρμογή για να γίνει εφικτή η επαφή των ατόμων που στερούνται την ακοή τους με μια μορφή τέχνης που η ακοή παίζει τον ίδιο ρόλο με την όραση στην κατανόηση της. 

Ας πάμε όμως στις άλλες μεταφορές.

Πόσο επιθυμητό ή πόσο εφικτό είναι άραγε αυτό?
Κάθε θεατρικό έργο, από εκείνα τα παγκόσμιας απήχησης και διαχρονικής σπουδαιότητας μέχρι και το πιο περιφρονημένο από το κοινό και κατατρεγμένο από τους κριτικούς, φέρουν στην ουσία τους τη σκέψη του συγγραφέα που αναπόδραστα διαμορφώνεται από το χώρο και το χρόνο στον οποίο ζει. 
Η γλώσσα, η υπόθεση, οι προεκτάσεις, αρχικά τουλάχιστον,  αφορούν σε αυτό τον δεδομένο χωροχρόνο και στην κοινωνία που ζει σε αυτόν, στην ψυχολογία που υποβάλλει στον συγγραφέα.

Όταν το οποιοδήποτε δεδομένο θεατρικό έργο μεταφραστεί, χάνει τον αρχικό ήχο του, τη γλώσσα του, τη φωνή του.  Κάθε ιδιωματισμός, κάθε λέξη, κάθε ξεφωνητό ακόμα, βγαίνει μέσα από την ψυχή του συγγραφέα, του ηθοποιού, της εποχής του, του αέρα που αναπνέει γράφοντας ή ερμηνεύοντας το έργο αυτό. 

Όταν μεταφράζεται ένα έργο, πρέπει να μετακομίσει σε νέα γλώσσα, σε νέα έκφραση, σε νέο ήχο. 
Όταν προσαρμόζεται σε νέα εποχή και χώρα, αλλάζει στοιχεία από την αρχική του σύνθεση.
Αφήνει κομμάτια άρρηκτα δεμένα με τον αρχικό του χωροχρόνο και παίρνει καινούρια, από τον προορισμό του στο ταξίδι. 
Γλώσσα, εκφράσεις, ενδυματολογία, χώρους, ίσως και άλλα στοιχεία που δεν φαίνονται με την πρώτη ματιά. 
 
Μέχρι ποιό σημείο μπορεί να φτάσει αυτή η αλλαγή?
Μπορεί και αν ναι σε ποιό βαθμό να επηρεαστεί το νόημα ενός έργου όταν αλλάζουν όλα τα στοιχεία που το "ντύνουν"?

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου